I taki pociąg właśnie nadjechał. Stoi na peronie od kilku miesięcy, czekając aż się zapełni i znowu odjedzie na jakiś czas.

W skład tego „pociągu” wchodzi kilka linii lotniczych, które ogłosiły szeroki, dawno niespotykany w branży nabór na pilotów.

Doszło nawet do sytuacji, w której nasz przysłowiowy „pilot z Mac Donalda” kręci nosem i sam wybiera, gdzie woli latać i dla kogo pracować. Nie wiadomo jak długo taka sytuacja się utrzyma, ale póki co, skoro można, warto podejść do wyboru pracodawcy roztropnie, analizując i kalkulując na chłodno wszystkie za i przeciw.

To, czym kierują się piloci przy dokonaniu swojego wyboru postaram się opisać na podstawie trzech najbardziej chłonących obecnie lotników linii lotniczych. Są to „Travel Service Airlaines”, „LOT” oraz „Ryanair”.

Każda z tych linii potrzebuje właśnie większą ilość pilotów, a jednocześnie każda z nich proponuje inne warunki, zarówno selekcji, jak i docelowo zatrudnienia oraz wynagrodzenia.

Zanim napiszę o szczegółach, odpowiem na cisnące się z pewnością na usta pytanie, dlaczego nagle rynek tak bardzo się otworzył. Otóż przyczyn jest kilka. W związku z tym, że przez ostatnie kilka lat nie było szerszej wymiany pilotów, wielu z nich właśnie teraz musi odejść na zasłużoną emeryturę. Poza tym, spora część wyszkolonych, doświadczonych lotników zmienia pracodawcę, szukając pracy stabilniejszej, bądź lepiej płatnej. Jeśli chodzi o LOT, to linia chce bardzo prężnie rozpocząć rok 2016. Spółka musiała zamknąć część tras, ponieważ otrzymała pomoc publiczną. Dotyczy to  każdej linii lotniczej z Unii Europejskiej, która kiedykolwiek otrzymała taką pomoc. Przewoźnik na czas restrukturyzacji musi tymczasowo zrezygnować z kilku dochodowych połączeń i oddać w ten sposób część rynku.

Proces restrukturyzacji spółki ma się zakończyć właśnie do końca tego roku. Od stycznia nasz państwowy przewoźnik planuje przywrócenie zawieszonych połączeń oraz otwarcie kilku nowych. Taka sytuacja wymaga zatrudnienia i wyszkolenia bardzo dużej liczby personelu latającego.

Ryanair, z kolei, rozwija się bardzo prężnie. Zamówił sporo nowych samolotów, zamierza otworzyć nowe połączenia i przodować na rynku tanich linii lotniczych. Stąd oczywiście potrzeba naboru pilotów.

Porównanie ofert linii rozpocznijmy od procesu rekrutacji. Na pierwszy ogień wezmę Travel Service, chociażby z tego powodu, że to ta linia jako pierwsza otworzyła swoje wrota dla większej liczby pilotów.

Travel Service, to największa czeska linia lotnicza wykonująca loty czarterowe i prywatne w kategorii Business Jet. Linia poza Czechami działa również w Polsce, na Słowacji i na Węgrzech.

Rekrutacja do tej linii jest chyba najtrudniejsza ze wszystkich trzech. Kiedy już zostaniemy na nią zaproszeni, czekają nas co najmniej trzy ciężkie dni w Pradze. W ciągu tego czasu kandydat zdaje  test pisemny plus egzamin ustny z języka angielskiego oraz testy psychologiczne. Do tego dochodzi sprawdzenie umiejętności pracy w grupie oraz rozmowa z psychologiem, testy z matematyki, sprawności psychomotorycznej, orientacji w przestrzeni. Następnie piloci poddawani są sprawdzeniu ich wiedzy lotniczej i technicznej oraz lot na symulatorze lotów. Koszt takiego screeningu (tak określa się w branży proces rekrutacji) to około 1200 zł plus dojazd do Pragi, noclegi i wyżywienie.

Aby spróbować swoich sił w Ryanair (irlandzki, największy przewoźnik z grupy tanich linii lotniczych w Europie) należy wypełnić formularz na stronie linii po czym oczekiwać na prośbę o dosłanie swojego CV. Następnie rekruter z Ryanair zadzwoni do wybranych kandydatów . Wraz z dzwonkiem telefonu rozpoczyna się już pierwszy etap. Kandydat odpowiada wtedy na proste pytania, jak chociażby jakie ma uprawnienia i do kiedy są ważne, jaką bazę docelową wybrałby gdyby dostał tę pracę itd. Tak naprawdę, to mimo mało skomplikowanych pytań, rekrutujący dowiaduje się, czy pilot radzi sobie z językiem angielskim na tyle dobrze, aby warto było go zapraszać do kolejnego etapu. Drugi etap wiąże się z wyjazdem do Dublina. Tam pilot odbywa lot na symulatorze lotów z innym losowo dobranym kandydatem pod bacznym okiem rekrutującego instruktora. To w zasadzie najważniejsza faza screeningu w Ryanair. Podczas tego lotu sprawdza się zarówno umiejętność współpracy, podejmowania szybkich i trafnych decyzji, angielskiej frazeologii lotniczej, jak i umiejętność samego latania. Potem pilot odbywa jeszcze krótką, około 10-minutową rozmowę, w czasie której opowiada dlaczego akurat ta, a nie inna linia, co go skłoniło do zostania pilotem oraz odpowiada na kilka prostych pytań technicznych.

Koszt screeningu w Ryanair to około 1500 zł plus dojazd do Dublina, jeden nocleg oraz wyżywienie.

W LOT screening wygląda trochę inaczej. Tutaj również mamy do czynienia z podziałem na dwa etapy, ale żaden z nich nie przewiduje sprawdzenia kandydata na symulatorze lotów.

Podczas pierwszego etapu pilot zdaje test z wiedzy lotniczej. Test zawiera około dwudziestu dosyć szczegółowych pytań. Poza testem kandydat ma rozmowę sprawdzającą znajomość języka angielskiego oraz rozmowę rekrutacyjną, na której odpowiada na pytania techniczne.

Drugi etap odbywa się w innym terminie i zapraszani do niego są tylko ci, którzy pozytywnie przeszli etap pierwszy. Składa się on z testów psychologicznych, sprawdzenia umiejętności pracy w grupie, zadań psychomotorycznych, matematycznych i logicznych.

Dużym plusem screeningu LOTu jest fakt, że jedyne koszty jakie ponosi kandydat, to dojazd do Warszawy i ewentualne wyżywienie.

Załóżmy, że udało nam się przejść proces rekrutacyjny w którejś z naszych trzech linii. Jak wygląda zatem dalsza część szkolenia aż do momentu rozpoczęcia regularnej pracy jako pilot liniowy?

Żeby zacząć szkolenie w Travel Service, trzeba mieć odłożone kilkadziesiąt tysięcy Euro. Linia życzy sobie za tak zwany Type Rating aż dwudziestu dwóch i pół tysiąca Euro. Type Rating to przeszkolenie na konkretny typ samolotu z nadaniem uprawnień do wykonywania lotów na tym właśnie typie. W przypadku Travel Service jest to samolot Boeing 737. Do tego trzeba doliczyć koszty mieszkania w Pradze przez cały okres szkolenia, czyli zazwyczaj około trzech miesięcy. Po zakończeniu szkolenia podpisuje się, co ważne, umowę o pracę. Przez pierwsze osiemnaście miesięcy niestety pensja nie jest duża i wynosi około tysiąca euro brutto. Dopiero po upływie tego terminu, pilot zaczyna zarabiać godziwiej (około trzech tysięcy euro plus diety).

Polscy piloci zatrudnieni w Travel Service muszą liczyć się z przeprowadzką do Katowic lub Warszawy, bo tam linia ma swoje bazy w Polsce.

Ryanair wycenia Tape Rating (Boeing 737 - tak jak w przypadku Travela) na trzydzieści tysięcy euro. Szkolenia trwa około dwóch , trzech miesięcy, w czasie których musimy zamieszkać w Amsterdamie lub Londynie, gdzie koszty utrzymania sięgają kilku tysięcy złotych miesięcznie. Pierwszą wypłatę Ryanair zapewnia po tak zwanym Line checku, czyli, ogólnie mówiąc, po zakończeniu szkolenia i gotowości do latania operacyjnego w linii. Płace wynoszą około 50 Euro za godzinę lotu brutto, a po wylataniu 500 godzin na B 737 wzrastają do 70 Euro za godzinę lotu. Pilot wylatuje średnio w miesiącu około siedemdziesięciu godzin. Ryanair, w przeciwieństwie do Travel Service, nie podpisuje z pilotem umowy o pracę. Wymaga, aby pracownik założył własną działalność i świadczył usługi w formie kontraktu (samozatrudnienia).

Linia ma sporo baz w Polsce. Pilot może wybierać między Krakowem, Gdańskiem, Warszawą, Wrocławiem i Modlinem.

LOT, z kolei, nie wymaga od kandydatów płacenia za Type Raiting. Żeby tego było mało, to linia opłaca hotel podczas pobytu na symulatorze oraz wypłaca dodatkowo 5000 złotych zaliczki na czas szkolenia. LOT szkoli na samoloty DASH Q 400, na Embraer 170 oraz Boeing 737. Szkolenie teoretyczne, trwające trzy tygodnie, odbywa się w Warszawie. Potem, w zależności od typu samolotu szkolenie praktyczne przenosi się do jednego z miast europejskich (Sztokholm, Amsterdam…). Koszty pobytu w tych miejscach pokrywa LOT. Należy wspomnieć, iż LOT w zamian za darmowe szkolenie oczekuje od szkolonego podpisania trzyletniej "lojalki" zobowiązującej go do zwrotu pewnych kosztów w przypadku rozwiązania umowy z przewoźnikiem w ciągu pierwszych trzech lat pracy.

Zarobki kształtują się na poziomie dwustu złotych za godzinę lotu plus oczywiście diety. Średni nalot pilota lotu wacha się między sześćdziesięcioma a osiemdziesięcioma godzinami w miesiącu w zależności od typu samolotu, na którym lata. LOT również nie zatrudnia na umowę o pracę. Wymaga samozatrudnienia.

LOT swoją bazę ma oczywiście w Warszawie.

Czas na podsumowanie. Zacznijmy może od plusów.

Plusy Travel Service to przede wszystkim stała umowa o pracę. Poza tym stabilność firmy oraz możliwość zdobycia doświadczenia na bardzo popularnym typie samolotu, co może procentować w przyszłości w przypadku szukania kolejnego pracodawcy.

Ryanair to głównie wysokie zarobki. Dużym plusem jest również stabilny, wygodny grafik lotów na cały miesiąc z góry oraz perspektywiczny typ samolotu. Firma jest stabilna, rozwojowa, oferująca dużą liczbę baz, zarówno w Polsce, jak i w całej Europie.

LOT  to jedyna  linia, która płaci za nasze wyszkolenie. To duży pozytyw, szczególnie dla mniej zamożnych pilotów. Poza tym, od razu po szkoleniu dostaje się normalną, niemałą pensję. Plusem jest również na pewno fakt, że to duża linia polska z tradycjami, z bazą główną, pilotami, zarządem polskim. Stabilny grafik na cały miesiąc jest atutem również i tej linii.

Na koniec minusy. Największym minusem Travel Service jest niestabilny grafik rozpisywany maksymalnie na trzy dni do przodu. Przy takim grafiku i natężeniu pracy trzeba być dyspozycyjnym przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Piloci latający w tej linii bardzo mało czasu spędzają w swoich domach, z rodziną. Oczywiście fakt, że przez pierwsze osiemnaście miesięcy dostaje się głodową (na warunki, w których musimy mieszkać) pensję jest również dużą niedogodnością, szczególnie w momencie, kiedy pilot zmuszony jest spłacać kredyt wzięty wcześniej na pokrycie kosztów Type Ratingu.

Ryanair ma w zasadzie jeden, ale za duży minus. To oczywiście koszt, jaki trzeba ponieść zanim uda nam się wyszkolić do latania w linii. Bardzo wysoka opłata za TR, oraz za życie w miejscu szkolenia. W Ryanair właściwie płaci się samemu za wszystko, łącznie z mundurem pilota.

Minus LOT-u to niestety niestabilność firmy i ryzyko upadku poprzez chociażby złe zarządzanie. Poza tym, samoloty DASH, czy nawet Embraer 170 to mało perspektywiczne typy statków powietrznych, na których mało kto w Europie lata. LOT słynie również z tego, że bardzo długo czeka się na awans na kapitana. Dużo dłużej niż w innych liniach. Czasem nawet nie zostaje się nim nigdy.

Takie właśnie dylematy stoją obecnie przed „młodymi wilkami” lotnictwa pasażerskiego. Muszą szybko wybrać, do którego wsiąść wagonu, żeby wygodnie dojechać w nim do stacji docelowej. Trzeba się spieszyć, bo niebawem pociąg odjedzie i nie wiadomo kiedy wróci ponownie.